Zgodnie w wcześniejszą zapowiedzią dziś przedstawiam podstawowe zagadnienia dotyczące zamykania roku obrachunkowego w klubie inwestycyjnym oraz poszczególne elementy sprawozdania finansowego tego podmiotu. Jest to zagadnienie arcyważne, ponieważ profesjonalnie przygotowana sprawozdawczość finansowa klubu inwestora nadaje mu “powagi instytucjonalnej” oraz transparentności. Klub inwestora, który prowadzi rachunkowość dwustronnego zapisu i do tego co roku sporządza sprawozdanie finansowe jest przygotowany, aby pełnić rolę mikro-instytucji finansowej, o ile jego powiernik cieszy się odpowiednim zaufaniem.
Możemy też pokusić się o twierdzenie, że sprawozdanie finansowe klubu inwestora jest mocnym atutem jego marketingu finansowego. Chodzi o to, że przedstawienie sprawozdania potencjalnemu inwestorowi zainteresowanemu przystąpieniem do klubu, daje poczucie, że ma on do czynienia z gronem ludzi, którzy bardzo odpowiedzialnie podchodzą do tematu.
Jeśli do tego ze sprawozdania wynika zysk przewyższający rentowność lokat bankowych, to zaczyna się robić bardzo interesująco. Oczywiście każdy, kto chce przystąpić do klubu inwestora musi się liczyć z tym, że może on ponosić również straty. Zatem ten, kto wzdryga się na myśl o jakichkolwiek stratach kapitałowych powinien zakładać lokaty bankowe i nie przystępować do klubów inwestycyjnych.
Z tego wpisu dowiesz się:
- jak zamknąć rok księgowy w klubie inwestora,
- co to jest sprawozdanie finansowe, jakie zasady mu przyświecają i jakie funkcje pełni,
- na jakich podmiotach wzorować się sporządzając sprawozdanie klubu inwestora,
- jakie elementy powinno zawierać sprawozdanie finansowe klubu inwestora,
- jak skonstruowane są podstawowe elementy sprawozdania finansowego klubu inwestora.
Zamykanie roku księgowego w klubie inwestora
Zamykanie roku księgowego w klubie inwestora jest dużo prostsze niż np. w małej spółce kapitałowej. Piszę akurat o zamykaniu roku w spółce kapitałowej, bo rok temu na blogu i vlogu podejmowałem ten temat w kontekście spółki z ograniczoną odpowiedzialności. Czytelnik, który całkowicie nie jest zaznajomiony z rachunkowością może zapoznać się z tym materiałem. Proszę wówczas zwrócić uwagę na wszelkie kwestie metodyczne i organizacyjne omówione na vlogu (link tutaj).
W klubie inwestora będzie analogicznie, ale prościej. Przede wszystkim ustalenie wyniku finansowego w klubie inwestora nie wymaga wyksięgowania wszystkich przychodów i kosztów z zespołu 4 i 5, a tym samym ominięcia „kaskadowej” procedury ustalania go w wariancie porównawczym lub kalkulacyjnym. Klub inwestora nie prowadzi rozbudowanej ewidencji kosztowej odzwierciedlającej wewnętrzną organizację przedsiębiorstwa. W małym klubie inwestycyjnym ta wewnętrzna organizacja może być wręcz „bezkosztowa”.
Tylko dla “inteligentnych klubowiczów” 😉
Najważniejszym elementem rachunkowości klubu inwestora będzie wycena portfela posiadanych aktywów inwestycyjnych i doprowadzenie ich do wartości godziwej, a więc aktualnej ceny „dyktowanej” przez rynek finansowy. Oczywiście powinniśmy pamiętać, że konserwatywny inwestor myśląc i działając w myśl zasad nakreślonych przez Benjamina Grahama w książce „Inteligentny inwestor” może „nie zgadzać” się z wycenami rynku. Oznacza to, że nie musi „dealować” z rynkiem wówczas, gdy wyceny nie pasują mu do „książki”.
Jednakże na moment przygotowania sprawozdania finansowego powinien wykazać się „pokorą finansową” i doprowadzić aktywa inwestycyjne do wartości rynkowej (godziwej) księgując odpisy aktualizujące ich wartość. Odpisy te mogą mieć charakter debetowy lub kredytowy skutkując powstaniem niezrealizowanych zysków lub strat kapitałowych. Używamy pojęcia „niezrealizowanych”, a więc potencjalnych, nie-kasowych, istniejących jedynie „na papierze”, bo niewynikających z zamknięcia długiej pozycji na rynku.
Polecenie księgowania (PK) – ustalenie wyniku finansowego
Jeśli ktoś chce w sposób całkowicie sformalizowany ustalić wynik finansowy klubu inwestora, to może pokusić się o załączenie do jego ksiąg rachunkowych ostatniego dokumenty zamykającego ten rok pod nazwą: PK (Polecenie Księgowania) – ustalenie wyniku finansowego. Wówczas na takim dokumencie przeksięgowujemy salda wszystkich kont wynikowych, a więc przychodowych i kosztowych, na wynik finansowych. W takim przypadku zalecam, aby dla każdego roku obrachunkowego tworzyć konto analityczne na koncie syntetycznym 860 „Wynik finansowy”. Na przykład, symbol konta „860-22” to konto analityczne dla wyniku finansowego za rok 2022, konto „860-23” to już kolejny rok.
Szanowny Czytelnik mi wybaczy, że nie robię tu pełnego wykładu z rachunkowości, ale nie ma na to tutaj miejsca. Jeśli zamykanie roku księgowego w ujęciu księgowym jest dla kogoś zupełnie niejasne, to zachęcam do przejrzenia 15. rozdziału w moim podręczniku pt. Rachunkowość, czyli podstawowy kurs biznesu. Link do niego w formacie PDF znajduje się tutaj (Podręcznik). Jeśli zaś komuś potrzebne jest zrozumienie podstaw rachunkowości i sprawozdawczości, to zapraszam na mój bezpłatny mini kurs rachunkowości online (tutaj link).
Sprawozdanie finansowe, jego zasady i funkcje w kontekście klubu inwestora
Podobnie wydaje mi się, że raczej nie powinienem w tym wpisie referować pełnego wykładu na temat, czym jest sprawozdanie finansowe. W tym miejscu osoby poszukujące zupełnie podstawowej wiedzy z rachunkowości i sprawozdawczości ponownie odsyłam do mojego podręcznika – rozdziały 1, 3, 17, 18. Tutaj jedynie sumaryczne przypomnienie.
Sprawozdanie finansowe odwołuje się do uniwersalnego, międzynarodowego, wystandaryzowanego języka rachunkowości. Jego zadaniem jest pokazać prawdziwy i rzetelny obraz aktywów, pasywów, wyniku finansowego podmiotu rachunkowości. Jeśli podmiotem rachunkowości jest klub inwestora, to sprawozdanie finansowe ma pokazać prawdziwy i rzetelny obraz jego aktywów inwestycyjnych, źródeł ich finansowania oraz wyniku operacji inwestycyjnych. Podstawy polityki rachunkowości klubu inwestora nakreśliłem wcześniej w tym wpisie (link).
Obecnie w polskim prawie bilansowym, finansowym oraz podatkowym nie ma szczegółowych regulacji dotyczących sprawozdawczości klubu inwestora działającego na podstawie art. 124 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Jak zatem zaprojektować sprawozdanie finansowe klubu inwestora?
W tym szczególnym przypadku powinniśmy zastosować tzw. kreatywną rachunkowość rozumianą w sensie pozytywnym, a więc twórczo, ale i adekwatnie do rzeczywistości, zaprojektować zręby systemu rachunkowości i sprawozdawczości. W tym celu przede wszystkim musimy zauważyć, że istnieje duża analogia pomiędzy działalnością prowadzona przez fundusze inwestycyjne a właśnie klubami inwestycyjnymi.
Klub inwestora jako “mikro” fundusz inwestycyjny
Jest to oczywiście analogia wyłącznie koncepcyjna, ponieważ w zakresie skali prowadzonych operacji na rynku finansowym klub inwestora ma się tak do poważnego funduszu inwestycyjnego, jak płotka do wieloryba. Zatem wykorzystując zasadę wyższości treści nad formą możemy wzorować się na funduszach inwestycyjnych projektując sprawozdawczość klubu inwestora.
Jeśli poważnie potraktujemy temat przygotowania sprawozdania finansowego klubu inwestora ma to określoną wartość funkcjonalną. Takie sprawozdanie ma funkcję informacyjną, kontrolną i dowodową. Na jego podstawie można także wyciągać wnioski optymalizacyjne i analityczne. Jednym słowem jest ono podstawowym zbiorem informacji dowodzącym działalności klubu inwestora i jego efektywności.
Sprawozdanie finansowe klubu powinny podpisać kluczowe osoby organizujące jego działalności. Jeśli wolą inwestorów w klubie jest, aby wszyscy je podpisali, to tak należy zrobić. Na pewno wszyscy klubowicze (inwestorzy) powinni otrzymać takie sprawozdanie finansowe po zamknięciu roku. Na jego podstawie mogą podejmować dalsze decyzje inwestycyjne lub wycofać się z klubu wypowiadając swoje udziały.
Elementy sprawozdania finansowego klubu inwestora
Jak była o tym mowa wcześniej klub inwestora może, a nawet powinien wzorować się na sprawozdawczości funduszu inwestycyjnego. Oczywiście należy tu raczej wykonać plan minimum, niż maksimum. Dlatego zakładam, że na sprawozdanie finansowe klubu inwestycyjnego winny składać się zaledwie trzy elementy:
- bilans,
- rachunek wyniku z operacji,
- informacja dodatkowa.
Te trzy elementy wystarczą, aby przedstawić prawdziwy i rzetelny obraz niewielkiego podmiotu prowadzącego działalności inwestycyjną. Czytając łącznie te elementy sprawozdania finansowego każdy inwestor (obecny i potencjalny) będzie miał sposobność, aby zapoznać się ze skalą i wynikami działalności klubu.
Wzór informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego klubu inwestora
Poniżej zamieszczam moją propozycję wzoru informacji dodatkowej. Dwa zdania komentarza. Po pierwsze, od informacji dodatkowej powinno rozpoczynać się czytanie sprawozdania finansowego (nie zawsze tak jest, bo zazwyczaj od razu łapiemy za bilans i szukamy wielkości zysku). Po drugie, informacja dodatkowa zazwyczaj składa się z dwóch elementów: wprowadzenia do sprawozdania finansowego oraz dodatkowych informacji i objaśnień.
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego ma za zadanie poinformować o generalnych zasadach, które przyświecały jego sporządzeniu. Zaś dodatkowe informacje i objaśnienia są opisowym rozwinięciem pozycji ujawnionych w bilansie i rachunku wyniku z operacji. To wszystko można sprowadzić do następującej formuły.
Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego Klubu Inwestycyjnego Jan Kowalski i Wspólnicy za okres 01.01.2022-31.12.2022 (1. rok obrachunkowy)
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
Aktualnie polskie prawo bilansowe, finansowe oraz podatkowe nie zawiera szczegółowych regulacji dotyczących prowadzenia ksiąg rachunkowych (podatkowych) klubu inwestora działającego na podstawie art. 124 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Mając to na uwadze wspólnicy – kierując się zasadami prawdziwego i rzetelnego obrazu oraz wyższości treści nad formą – zdecydowali w §X umowy kluby, aby prowadzić dla klubu inwestora księgi rachunkowe odwołujące się do zasady dwustronnego zapisu (Debet = Credit) oraz na ich podstawie sporządzać uproszczony bilans oraz rachunek wyniku z operacji. Te dwa kluczowe elementy sprawozdania finansowego klubu inwestora będą wzorowane na zasadach sprawozdawczości finansowej funduszy inwestycyjnych ze względu na podobieństwo do działalności tych podmiotów, choć oczywiście prowadzonej w dużo mniejszej skali.
W ten sposób sporządzone sprawozdanie finansowe klubu inwestora nie podlega urzędowej rejestracji, publikacji, ani obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta. Jego zawartość informacyjna jest kierowana do wewnętrznych użytkowników sprawozdania finansowego, czyli inwestorów (wspólników) i ma służyć do ustalenia na dzień bilansowy:
- wartości godziwej aktywów inwestycyjnych obejmującej wszelkie lokaty oraz środki pieniężne,
- ewentualnych zobowiązań klubu inwestora,
- wyniku operacji działalności inwestycyjnej prowadzonej w trakcie roku obrachunkowego,
- wartości nominalnej kapitału klubu oraz udziału w nim poszczególnych wspólników (tzw. księga inwestorów),
- bieżących rozrachunków ze wspólnikami (inwestorami).
Księgi rachunkowe klubu inwestora mogą być fakultatywnie pomocne dla zewnętrznych użytkowników w celu:
- ustalenia i rozliczenia zryczałtowanego podatku dochodowego od zysków kapitałowych w podatku dochodowym od osób fizycznych,
- osiągnięcia pełnej transparentności wobec organów skarbowych oraz instytucji finansowych.
W dniu 1 stycznia 2022 roku Klub rozpoczął 1. rok swojej działalność. W tym okresie do Klubu przystąpiło trzech wspólników, którzy w trakcie roku kalendarzowego wpłacili na rachunek bankowy (maklerski) klubu kapitał o wartości nominalnej X zł. Żaden ze wspólników nie przekroczył ustawowego limitu wpłat 20 tys. zł rocznie określonego w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi w art. 124 ust. 3. W trakcie roku kalendarzowego odbyły się X formalnie zwołane „komitety inwestycyjne” i wielokrotne konsultacje telefoniczne.
Wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku z operacji dokonano przyjmując założenie kontynuacji działalności Klubu w dającej się przewidzieć przyszłości. Żaden ze wspólników na dzień bilansowy nie zgłosił woli wystąpienia z Klubu. Papiery wartościowe zostały wycenione na dzień bilansowy według wartości rynkowej (godziwej). Środki pieniężne oraz kapitały inwestorów wyceniane są w wartości nominalnej. Klub nie miał zobowiązań na dzień bilansowy, zatem również został spełniony warunek określony w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi w art. 124 ust. 2 pkt. 3.
Aktualnie działalność Klubu prowadzona jest w wymiarze finansowym na niewielką skalę, o czym świadczą następujące wartości:
- suma bilansowa (bilans zamknięcia) … zł,
- wynik z operacji … zł.
Księgi rachunkowe prowadzi osobiście Iksiński. Księgowość prowadzona jest w systemie finansowo-księgowym. Zbiór dokumentów za miesiąc księgowy obejmuje: potwierdzenie wykonania zleceń na rachunku maklerskim, potwierdzenia przelewów, miesięczny wyciąg bankowy z rachunku, wycenę rynkową portfela na koniec miesiąca, zestawienie obrotów i sald.
Dodatkowe informacje i objaśnienia
| Lp. | Pozycja | Wartość |
| 1. | Aktywa inwestycyjne | … |
| … | … | |
| … | … | |
| 2. | Środki pieniężne | … |
| 3. | Kapitał inwestorów (Księga inwestorów) | … |
| A
B C |
…
… … |
Kraków, dnia 4 stycznia 20XXr.
Wzór bilansu klubu inwestora
Wstępnie na temat bilansu klubu inwestora pisaliśmy tutaj (link). W tym wpisie zajmiemy się tym zagadnieniem dokładniej bogatsi o pierwszy rok doświadczeń prowadzenia ksiąg rachunkowych klubu inwestora. Bilans to zestawienie aktywów i pasywów podmiotu rachunkowości sporządzone na określony dzień (tzw. dzień bilansowy). Jest to zatem obraz statyczny podmiotu rachunkowości.
Moja propozycja wzorcowego bilansu dla klubu inwestora jest następująca.
| BILANS | |||
| sporządzony na dzień 31 grudnia 202X roku | |||
| (jednostka obliczeniowa: zł) | |||
| 01.01.202X | 31.12.202X | ||
| I | Aktywa inwestycyjne | – | – |
| 1. Papiery wartościowe w cenie nabycia | – | – | |
| 2. Waluty | – | – | |
| 3. Jednostki i inne tytuły uczestnictwa | – | – | |
| 4. Depozyty | – | – | |
| 5. Środki pieniężne na rachunku bieżącym | – | – | |
| II | Zobowiązania | – | – |
| 1. Z tytułu pożyczek i kredytów | – | – | |
| 2. Pozostałe zobowiązania | – | – | |
| III | Aktywa netto (I-II) | – | – |
| IV | Kapitał | – | – |
| 1. Wpłacony | – | – | |
| 2. Wypłacony (wielkość ujemna) | – | – | |
| V | Zakumulowany wynik z operacji | – | – |
| 1. Wynik z operacji z lat ubiegłych | – | – | |
| 2. Wynik z operacji roku bieżącego | – | – | |
| VI | Kapitał i zakumulowany wynik z operacji razem (IV+V) | – | – |
Oczywiście nie jest to jedyne z możliwych rozwiązań.
Wzór rachunku wyniku z operacji
Rachunek wyniku z operacji pokazuje działalność podmiotu rachunkowości w ujęciu dynamicznym, a więc zawiera skumulowane wartości wynikowe – przychody i koszty – za cały rok obrachunkowy. Jest to zatem obraz dynamiczny pokazujący sumaryczny skutek działalności – w tym przypadku inwestycyjnej – i wynikającej z niej operacji lokacyjnych.
Moja propozycja wzorcowego rachunku wyników z operacji dla klubu inwestora jest następująca.
| RACHUNEK WYNIKU Z OPERACJI | |||
| sporządzony na dzień 31 grudnia 202X roku | |||
| (jednostka obliczeniowa: zł) | |||
| 202X-1r. | 202Xr. | ||
| I | Przychody z lokat | – | – |
| 1. Dywidendy i inne udziały w zyskach | – | – | |
| 2. Przychody odsetkowe | – | – | |
| 3. Dodatnie różnice kursowe | – | – | |
| 4. Pozostałe przychody | – | – | |
| II | Koszty klubu inwestora | – | – |
| 1. Usługi obce i opłaty | – | – | |
| 2. Ujemne różnice kursowe | – | – | |
| 3. Pozostałe koszty | – | – | |
| III | Przychody z lokat netto (I-II) | – | – |
| IV | Zrealizowany i niezrealizowany zysk (strata) | – | – |
| 1. Zrealizowany zysk (strata) ze zbycia lokaty | – | – | |
| 2. Wzost (spadek) niezrealizowanego zysku (straty) z wyceny lokat | – | – | |
| V | Wynik z operacji (III+/-IV) | – | – |
Tak jak w przypadku bilansu, jest to tylko jedna z możliwych wersji rachunku wyników z operacji klubu inwestora. Jeśli inwestorzy zrzeszeni w klubie w trakcie zdobywania doświadczeń inwestycyjnych oraz ewidencyjnych dojdą do przekonania, że należy te wzorce zmodyfikować, to należy tak uczynić. Kluczowa powinna tutaj być zasada prawdziwego i rzetelnego obrazu realizowana przy założonej polityce rachunkowości klubu inwestora.
W kwestii polityki rachunkowości klubu inwestora podam tutaj jeden znaczący przykład. Niezrealizowane zyski kapitałowe i straty kapitałowe można pokazywać w sprawozdaniu finansowym wariantowo. Uwzględniając ich wpływ na wynik z operacji lub bezpośrednio pokazywać je jako zmiany w kapitale z aktualizacji wyceny ujawnianym w pasywach bilansowych.
Formalne elementy sprawozdania finansowego klubu inwestora
Oczywiście zachęcam, aby sprawozdanie klubu inwestora drukować i podpisywać. Według mnie należy też zorganizować pieczątki z nazwą klubu inwestora i ewentualnie adresem jego biura, a także pieczątki imienne dla osób funkcyjnych w klubie (skarbnika, powiernika itd.). Można zamówić gotowe pieczątki albo na początek korzystać z tzw. drukarenek.
Po co to wszystko? Pamiętajmy, że osoby organizujące klub muszą dawać rękojmie solidnego wykonywania swoich obowiązków. Podpisywanie własnym imieniem i nazwiskiem dokumentów finansowych oznacza, że bierzemy za nie osobistą odpowiedzialność. W pewnym stopniu kładziemy na szali nasze nazwisko (i przyszłość kariery w zawodach finansowych).
Nie oznacza to, że klub nie może ponosić start kapitałowych. Jest wręcz pewne, że takie starty od czasu do czasu się pojawią. Oznacza to jednak, że osoby organizujące klub muszą dawać 100% rękojmię potwierdzoną własną reputacją, że środki pieniężne wpłacone na rachunek klubu będę użyte zgodnie z intencją ogółu inwestorów i obraną polityką inwestycyjną.
Odpowiedzialne służenie inwestorom w klubie inwestycyjnym
Podpisane dokumenty zaś muszą potwierdzać to, co faktycznie „dzieje się” w klubie inwestora. Ku przestrodze wspomnę tutaj tylko, że Kodeks Karny zwiera całe działy poświęcony przestępstwom przeciw dokumentom oraz oszustwom finansowym. Zatem nikogo niech nawet przez jedną sekundę nie kusi myśl, że wykorzystując formułę klubu inwestora można wyłudzić od naiwnych ludzi parę złotych. Taki precedens skończy się sprawą karną szybciej, niż się zaczął.
Zaś inwestorów przestrzegam, aby przystępować tylko do takich klubów, którego powiernika osobiście znacie od wielu lat i ufacie mu bardziej, niż pracownikom banku, w którym trzymacie oszczędności. Nad bankiem bowiem czuwa Komisja Nadzoru Finansowego, bezpieczeństwo środków zapewnia Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a sprawozdanie finansowe banku bada zewnętrzny audytor finansowy. Ponadto bank ma cały zestaw procedur kontroli wewnętrznej i bezpieczeństwa finansowego. W klubie inwestora takiej instytucjonalnej ochrony przed oszustwem nie ma. Zatem osobiste zaufanie musi mieć najwyższą wartość.
Z drugiej strony osoba, która bez szwanku przez klika lat prowadziła klub inwestora ma zadatki na solidnego finansistę. I właśnie to powinno być motywem dla młodych ludzi do brania na siebie obowiązków organizatora klubu inwestycyjnego. Nie zapominajcie jednak, że robiąc to, poniekąd stawiacie na szali całą przyszłą karierę. Dlatego pamiętajcie o wartościach: służyć ogółowi inwestorów w sposób skrupulatny i transparentny.
Zryczałtowany podatek dochodowy od zysków kapitałowych w PIT a klub inwestora
Po sporządzeniu sprawozdania finansowego pozostaje nam jeszcze jedna czynność dotycząca minionego roku obrachunkowego. Jest nią rozliczenie się ze zryczałtowanego podatku dochodowego od zrealizowanych zysków kapitałowych. Tą kwestią zajmiemy się już wkrótce na blogu.
PS. Wzory edytowalnych elementów sprawozdania finansowego klubu inwestora – bilans, rachunek wyniku z operacji i informację dodatkową (format MS Excel i MS Word) – załączę do powitalnego maila dla moich Newsletterowiczów subskrybujących Tygodnik Finansowy.
“Klub inwestora” – wszystkie wpisy dotyczące roku 2021
- Kluby inwestycyjne w Polsce. Ile ich jest i czy się rozwijają?
- Informacja z Ministerstwa Finansów (KAS) o klubach inwestycyjnych
- Formy prawne i podatki klubów inwestycyjnych na świecie wg D. Dziawgo
- Legendarny inwestor Peter Lynch o zaletach klubów inwestycyjnych
- Jak napisać umowę klubu inwestora? Ustal prawa korporacyjne i majątkowe
- Jak prowadzić księgowość klubu inwestora? Polityka rachunkowości
- Jak założyć rachunek maklerski dla klubu inwestora?
- Klub inwestora nie musi płacić podatku PCC | Interpretacja podatkowa KIS
- Rachunkowość klubu inwestora, czyli księgowanie podstawowych operacji
- Zamykanie roku księgowego w klubie inwestora i jego sprawozdanie finansowe
- Jak rozliczyć podatek dochodowy PIT w klubie inwestora?
0 komentarzy