Klub inwestora nie musi płacić podatku PCC | Interpretacja podatkowa KIS

Stali Czytelnicy mojego bloga wiedzą, że interesuję się m.in. stworzeniem klubu inwestora. Bo rzeczywiście ustawa o obrocie instrumentami finansowymi w art. 124 przewiduje taką możliwość. Jednakże po sprawdzeniu informacji w internecie na temat działalności klubów inwestycyjnych w Polsce można odnieść wrażenie, że temat ten w naszym kraju dopiero raczkuje.

A szkoda, bo kluby inwestycyjne mają ogromny potencjał społeczno-gospodarczy. Na Zachodzie zdołały już dowieść swojej niebagatelnej roli edukacyjnej, motywacyjnej, a nawet instytucjonalnej współtworząc z sukcesem ważny segment otoczenia rynków papierów wartościowych, czyli giełd. Jednakże w polskiej blogosferze, a nawet w serwisach finansowych i prawnych, informacji o tym, jak i po co prowadzić klub inwestora jest, dosłownie, jak na przysłowiowe lekarstwo.

Czy klub inwestora jest podatnikiem półprocentowego podatku od czynności cywilnoprawnych?

Przypuszczam zatem, że większość osób, które zainteresuje się tematem założenia klubu inwestora rozbija się o mur niewiedzy i braku informacji podatkowej. Ja także tworząc z grupą znajomych i rodziną klub inwestora w eksperymentalnie małej skali staliśmy przed kilkoma pytaniami prawno-podatkowymi. Jedną z głównych naszych wątpliwości była kwestia, czy klub inwestora (lub jego wspólnicy) jest podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych?

Z jednej strony, wydawało się nam, że klub inwestora nie powinien płacić podatku PCC oraz sprostać obowiązkom informacyjnym w tym zakresie. Wówczas bowiem raczej nikomu nie opłacałoby się zakładać klubów inwestycyjnych i co miesiąc wypełniać deklaracji PCC od wnoszonych składek kapitałowych przez inwestorów, skoro inwestując indywidualnie można to zrobić bez podatku PCC i sprawniej bez zbędnej „papierologii” PCC. (Niestety, właśnie to mogłoby uzasadniać m.in. dlaczego kluby inwestora w Polsce słabo się rozwijają).

Z drugiej strony, wydawało się nam, że istnieje ryzyko, że organy skarbowe będą mogły kwalifikować umowę klubu inwestora jako umowę spółki cywilnej. Dlaczego?

1. Bo przecież ustawodawca posiłkuje się we wspomnianym art. 124 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi przepisami o spółce cywilnej.
2. Istnieje indywidualna interpretacja podatkowa z 2008 roku nr ILPB2/415-4/08-2/MK, zgodnie z którą klub inwestora założony w formie spółki cywilnej jest zobowiązany płacić podatek od czynności cywilnoprawnych.
3. Internetowy „research” artykułów (wpisów) o klubach inwestorów pokazuje, że wiele osób myśląc o założeniu klubu inwestora mimowolnie „dryfuje” w kierunku nadania mu formy jakiejś spółki. Np. spółki cywilnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowej. Wówczas oczywiste jest, że klub inwestora założony w formie określonej spółki jest podatnikiem PCC.

Klub inwestora jest samodzielną mikro-instytucją prawa finansowego

Mnie od razu po przeczytaniu art. 124 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wydawało się dość klarowne, że zakładając klub inwestora wcale nie muszę powoływać jakiejkolwiek spółki. Jeśli Ustawodawca wprowadził do aktu prawnego w randze ustawy kategorię klubu inwestora i nie określił, że taki klub musi mieć formę spółki, to w polskim prawie pojawiła się nowa mikro-instytucja. Jest nią właśnie klub inwestora. Zatem formą prawną „ustawowego” klubu inwestora jest – nomen omen – klub inwestora.

Rachunkowość klubu inwestora, czyli księgowanie podstawowych operacji

Nota bene takie rozwiązanie zdaje się funkcjonować we Francji, gdzie formą prawną prowadzenia klubu inwestora jest „wspólnota inwestorów”, a nie spółka. Informacje na ten temat można znaleźć w książce Pani prof. Danuty Dziawgo z UMK, które pokrótce referuję w tym wpisie (link tutaj).

Zatem jeśli formą prawną klubu inwestora jest klubu inwestora, to ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie obejmuje go swym zakresem. Ustawa podatkowa o PCC wskazuje, że wnoszenie kapitału do wszelkich spółek rodzi półprocentowy obowiązek podatkowy, który należy zgłosić do organu skarbowego na formularzu PCC.

Zapytanie do Krajowej Informacji Skarbowej na formularzu ORD-IN

Niestety, ja nie jestem prawnikiem, ani doradcą podatkowym. Dlatego mój klub inwestycyjny po naradzie umocował mnie, abym wystąpił do Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej. Albowiem w żaden inny sposób – ani telefonicznie, ani mailowo – nie udało się nam wcześniej uzyskać wyjaśniającej informacji podatkowej.

Przyznaję się, że po raz pierwszy w życiu występowałem o wydanie interpretacji podatkowej. Nie obyło się zatem bez drobnych potknięć. Po skierowaniu do Krajowej Informacji Skarbowej pytań wraz z przedstawieniem swojego stanowiska zostałem listownie wezwany do ich doprecyzowania oraz formalnego skorygowania, co uczyniłem.

W odpowiedzi otrzymałem następującą interpretację prawa podatkowego z dnia 23 lipca 2021 roku nr 0111-KDIB2-2.4014.114.2021.2.PB. Publikuję ją na blogu, gdyż wierzę, że ułatwi ona działanie wielu osobom, które interesują się tematem klubów inwestycyjnych w kontekście prawa podatkowego. Mam także nadzieję, że w ten sposób mój blog pełni ważną rolę społeczną popularyzowania w naszym kraju idei wspólnego inwestowania, co zdecydowanie poleca mój guru od inwestowania Peter Lynch – link tutaj.

Interpretacja – choć tylko pośrednio – odwołuje się do wzoru umowy klubu inwestora (paragraf 4 „Polityka finansowa”), który wcześniej omawiałem na blogu – tutaj link. Zachęcam zatem wszystkie osoby zainteresowane tematyka organizacji własnego klubu inwestora do zapoznania się z interpretacją podatkową Krajowej Informacji Skarbowej, którą otrzymałem:

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) — Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 kwietnia 2021 r. (data wpływu 15 kwietnia 2021 r.), uzupełnionym 16 lipca 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy klubu inwestora — jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 kwietnia 2021 r. wpłynął do organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy klubu inwestora.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 5 lipca 2021 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4014.114.2021.1.PB, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 16 lipca 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Działając na podstawie art. 124 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U.05.183.1538 z późn. zm.) Wnioskodawca planuje wraz z grupą bliskich znajomych i rodziny utworzyć klub inwestora. Będzie on działał na podstawie pisemnej umowy pomiędzy inwestorami (wspólnikami/partnerami/członkami) oraz pod nazwą Klub Inwestycyjny (…) i Wspólnicy. W firmie klubu oraz dokumentach rejestrowych nie będzie pojawiać się nazwa „spółka cywilna”, ani jej skrót „s.c.”. W następstwie powyższego wspólnicy klubu będą dokonywać jednorazowej wpłaty wpisowej na kapitał klubu, a później okresowych (comiesięcznych) wpłat (składek oszczędnościowo-inwestycyjnych) na podwyższenie tego kapitału.

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku wskazał, że według jego aktualnego stanu wiedzy umowa klubu inwestora nie ma formy prawnej spółki cywilnej lub innej spółki.

W związku z powyższym opisem (po przeformułowaniu w uzupełnieniu wniosku) zadano następujące pytanie:

Czy wpłaty kapitału oraz składek oszczędnościowo-inwestycyjnych dokonywane przez Inwestorów (członków klubu) – paragraf 4 „Polityka finansowa” pkt. 3 Umowy klubu inwestora – rodzą obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych analogiczny do tego, który ma wspólnik wnoszący kapitał do spółki (czyli 0,5% PCC)?

Zdaniem Wnioskodawcy (przeformułowanym w uzupełnieniu wniosku), wpłaty kapitału początkowego oraz składek oszczędnościowo-inwestycyjnych dokonywane przez Inwestorów (członków klubu) zgodnie z umową nie rodzą obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ klub nie jest spółką cywilną, ani żadną inną.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1. ww. ustawy — podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny — w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowa o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasność – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowa spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Na podstawie art. 1 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy — w przypadku umowy spółki, za zmianę umowy przy spółce osobowej uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca działając na podstawie art. 124 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi planuje wraz z grupą bliskich znajomych i rodziny utworzyć klub inwestora. Będzie on działał na podstawie pisemnej umowy pomiędzy inwestorami (wspólnikami/partnerami/członkami) oraz pod nazwą Klub Inwestycyjny (…) i Wspólnicy. W firmie klubu oraz dokumentach rejestrowych nie będzie pojawiać się nazwa „spółka cywilna”, ani jej skrót „s.c.”. W następstwie powyższego wspólnicy klubu będą dokonywać jednorazowej wpłaty wpisowej na kapitał klubu, a później okresowych (comiesięcznych) wpłat (składek oszczędnościowo-inwestycyjnych) na podwyższenie tego kapitału. Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku wskazał, że według jego aktualnego stanu wiedzy umowa klubu inwestora nie ma formy prawnej spółki cywilnej lub innej spółki.

Klub inwestora został uregulowany w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328). Zgodnie z art. 124 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi — osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych mogą, na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zrzeszać się w klubach inwestora. W jednym klubie inwestora może być zrzeszonych nie mniej niż 3 i nie więcej niż 20 osób. Na podstawie art. 124 ust. 2 ww. ustawy — w umowie, o której mowa w ust. 1, członkowie klubu inwestora zobowiązują się do:

1) wspólnego działania w celu zdobywania wiedzy o zasadach inwestowania w obrocie zorganizowanym, w szczególności przez wspólne inwestowanie w zdematerializowane papiery wartościowe lub inne instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym;

2) nieuczestniczenia w innych klubach inwestora;

3) niezaciągania w związku z działalnością klubu inwestora zobowiązań o łącznej wartości przewyższającej wartość aktywów zgromadzonych na prowadzonych dla klubu inwestora rachunkach papierów wartościowych, rachunkach derywatów i rachunkach pieniężnych służących do ich obsługi.

Na podstawie art. 124 ust. 3 ww. ustawy — każdemu członkowi klubu inwestora przysługuje prawo wniesienia w ciągu roku kalendarzowego na rachunki pieniężne służące do obsługi prowadzonych dla tego klubu rachunków papierów wartościowych lub rachunków derywatów środków pieniężnych w łącznej wysokości nie wyższej niż 20 000 zł.

Klub inwestora ani jego członkowie nie są przedsiębiorcami (art. 124 ust. 4 ww. ustawy). Zgodnie z art. 124 ust. 5 ww. ustawy — w zakresie nieuregulowanym w ust. 1-4 do umowy, o której mowa w ust. 1, stosuje się przepisy art. 860-864, art. 865 § 1 i art. 866-875 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. — Kodeks cywilny.

W myśl art. 860 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) — przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ma charakter zamknięty. W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro umowa klubu inwestora nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i nie przyjmie — jak wskazał Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku — formy prawnej umowy spółki cywilnej lub innej spółki, to tym samym — z powyższych przyczyn — umowa klubu inwestora nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieści się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W związku z załączeniem do uzupełnienia wniosku dokumentów wskazuje się, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów; jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Tym samym, Organ dokonując rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie nie analizował załączonych do uzupełnienia wniosku dokumentów, a w szczególności projektu umowy klubu inwestora — oparł się jedynie na wskazaniu Wnioskodawcy, że umowa klubu inwestora nie ma formy spółki cywilnej lub innej spółki.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1. Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy — Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi — Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1. ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Z up. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej

(…)

“Klub inwestora” – wszystkie wpisy dotyczące roku 2021

• Kluby inwestycyjne w Polsce. Ile ich jest i czy się rozwijają?
• Informacja z Ministerstwa Finansów (KAS) o klubach inwestycyjnych
• Formy prawne i podatki klubów inwestycyjnych na świecie wg D. Dziawgo
• Legendarny inwestor Peter Lynch o zaletach klubów inwestycyjnych
• Jak napisać umowę klubu inwestora? Ustal prawa korporacyjne i majątkowe
• Jak prowadzić księgowość klubu inwestora? Polityka rachunkowości
• Jak założyć rachunek maklerski dla klubu inwestora?
• Klub inwestora nie musi płacić podatku PCC | Interpretacja podatkowa KIS
• Rachunkowość klubu inwestora, czyli księgowanie podstawowych operacji
• Zamykanie roku księgowego w klubie inwestora i jego sprawozdanie finansowe
• Jak rozliczyć podatek dochodowy PIT w klubie inwestora?